lizosomi (grč. λύσıς: rastavljanje, razlaganje + -som), organele eukariotskih stanica promjera oko 0,5 μm, odvojene od citoplazme lizosomnom membranom; sudjeluju u unutarstaničnoj probavi. Otkrio ih je belgijski citolog Christian de Duve (1955). Lizosomi sadrže hidrolitičke enzime (→ hidrolaze) koji razgrađuju makromolekule (ugljikohidrate, lipide, proteine, nukleinske kiseline). Nastaju u Golgijevu aparatu i nazivaju se primarnim lizosomima. Spojivši se s fagosomima, mjehurićima koji sadrže tvari za razgradnju (→ endocitoza), tvore sekundarne lizosome. Probavljeni sadržaj fagosoma vraća se u citoplazmu, gdje se mnogi proizvodi razgradnje (npr. nukleotidi i aminokiseline) rabe u sintezi novih staničnih tvorbi. Poremećaj funkcije lizosoma može biti uzrokom mnogobrojnih patoloških stanja. (→ lizosomne bolesti)
